Me gusta

venres, 22 de xaneiro de 2016

O Tinkat ou Epifanía etíope: a cristiandade ortodoxa

El Tinkat o la Epifanía es, sin duda alguna, una de los festivales religiosos más importantes del año.
Con esta ceremonia, los cristianos ortodoxos conmemoran el bautismo de Jesús. Y en cuestiones religiosas, Etiopía lo da todo. Se celebra en casi todos los pueblos y ciudades y yo he tenido la suerte de poder vivirlo en Addis.
La festividad dura tres días. Comienza en nuestro miércoles 19 de enero (que se corresponde con el día 11 del mes de Tərr (ጥር), en el calendario etíope), a partir de las 16.00 horas. De cada una de las iglesias de Addis sale en procesión una representación del Tabot o Arca de la Alianza, que está presente en todos los altares etíopes. La tradición ortodoxa cree que el Arca de la Alianza, que contiene las Tablas de la Ley de Moisés, con los Diez Mandamientos, está guardada en la catedral etíope Tsion Maryam, en Axum, después de ser traída desde Israel. El Patriarca copto etíope incluso ha llegado a afirmar que ha visto la reliquia real y que está en perfecto estado. De esta creencia nace la tradición de sacar una réplica del Arca de la Alianza en cada celebración de Timkat.
Vivir en Etiopía me hace acercarme a episodios remotos de la Biblia que algún día escuché, pero que nunca tuve muy claros. Aquí lo bíblico se hace real. Y decido vivirlo como tal, apartando mi usual escepticismo hacia estas cuestiones.
Para disfrutar la celebración quedé con algunas de mis alumnas etíopes. A la procesión hay que ir adecuadamente vestidos. Hombre y mujeres con ropas blancas o con vestidos de fiesta. La mayoría de las mujeres llevan la cabeza cubierta. Han ido a la peluquería y se han hecho peinados de trenzas. Hay todo tipo de trajes, dependiendo de la región a la que pertenezcan.

O Tinkat ou a Epifanía é, sen ningunha dúbida, un dos festivais relixiosos máis importantes do ano.
Con esta cerimonia, os cristiáns ortodoxos conmemoran o bautismo de Xesús. E en cuestións relixiosas, Etiopía dáo todo. Celébrase en case todos os pobos e cidades e eu tiven a sorte de poder vivilo en Addis.
A festividade dura tres días. Comeza no noso mércores 19 de xaneiro (que se corresponde co día 11 do mes de Tərr (ጥር), no calendario etíope), a partir das 16.00 horas. De cada unha das igrexas de Addis sae en procesión unha representación do Tabot ou Arca da Alianza, que está presente en todos os altares etíopes. A tradición ortodoxa cre que a Arca da Alianza, que contén as Táboas da Lei de Moisés, cos Dez Mandamentos, está gardada na catedral etíope Tsion Maryam, en Axum, despois de ser traída desde Israel. O Patriarca copto etíope incluso chegou a afirmar que viu a reliquia real e que está en perfecto estado. Desta crenza nace a tradición de sacar unha réplica da Arca da Alianza en cada celebración de Timkat.
Vivir en Etiopía fai que me achegue a episodios remotos da Biblia que algún día escoitei, pero que nunca tiven moi claros. Aquí o bíblico faise real. E decido vivilo como tal, apartando o meu usual escepticismo cara a estas cuestións.
Para gozar a celebración quedei con algunhas das miñas alumnas etíopes. Á procesión hai que ir adecuadamente vestidos. Home e mulleres con roupas brancas ou con vestidos de festa. A maioría das mulleres levan a cabeza cuberta e moitas fixéronse peiteados de trenzas. Hai todo tipo de traxes, dependendo da rexión á que pertenzan.

Al llegar a la facultad, mis alumnas me tienen una sorpresa: un traje de algodón tradicional al que no le falta detalle, su velo, su cinturón, su cruz, su bolso... Emocionada me lo pongo, guardo mis vaqueros y me convierto en una etíope más.

Ao chegar á facultade, as miñas alumnas téñenme unha sorpresa: un traxe de algodón tradicional ao que non lle falta detalle, o seu veo, o seu cinto, a súa cruz, o seu bolso... Emocionada póñomo, gardo os meus vaqueiros e convértome nunha etíope máis.




Elegimos la iglesia de San Marcos para empezar el recorrido. Todas las procesiones se dirigen al mismo lugar, un inmenso descampado llamado Janhoy Meda, donde se congregan todos los Tabots. Hasta un total de doce. Empieza a haber gente por todas partes. Y curas, muchísimos curas. Todos con coloridos paraguas y sotanas de telas doradas profusamente decoradas.

Eliximos a igrexa de San Marcos para empezar o percorrido. Todas as procesións diríxense ao mesmo lugar, un inmenso escampado chamado Janhoy Meda, onde se congregan todos os Tabots. Ata un total de doce. Empeza a haber xente por todas partes. E curas, moitísimos curas. Todos con coloridos paraugas e sotanas de teas douradas profusamente decoradas.





Entre la multitud se escucha música. Hay coros de iglesia amenizando la procesión con aire festivo y alegre. Todos uniformados y al unísono.

Entre a multitude escóitase música. Hai coros de igrexa amenizando a procesión con aire festivo e alegre. Todos uniformados e ao unísono.





Me dicen que hay que esperar a los Tabots. Que vienen detrás. Sigo sin tener claro qué son, hasta que se ve llegar un grupo denso de paraguas tapando a un montón de sacerdotes. Ante ellos van extendiendo alfombras por las que pisan. No avanzan hasta que la alfombra esté colocada. Y, por fin, entiendo  lo que es un Tabot: un altar pequeño forrado con telas suntuosas que se coloca encima de la cabeza de un sacerdote. Jamás  me lo hubiera imaginado así. Son tratados con honores y reverencias.

Dinme que hai que esperar aos Tabots. Que veñen detrás. Sigo sen ter claro que son, ata que se ve chegar un grupo denso de paraugas tapando a unha chea de sacerdotes. Ante eles van estendendo alfombras polas que pisan. Non avanzan ata que a alfombra estea colocada. E, por fin, entendo  o que é un Tabot: un altar pequeno forrado con teas suntuosas que se coloca encima da cabeza dun sacerdote. Xamais  mo imaxinei así. Son tratados con honras e reverencias.



La procesión sigue hasta su lugar final, donde la gente se sienta a descansar.

A procesión segue ata o seu lugar final, onde a xente senta a descansar.



Hay tómbolas donde se sortean cruces, estampitas de santos... Siempre toca algo.

Hai tómbolas onde se sortean cruces, estampiñas de santos... Sempre toca algo.


Los patriarcas de la iglesia están sentados en un lugar alto, debajo de una carpa. Los Tabots llegan y se colocan en fila mirando hacia ellos.

Os patriarcas da igrexa están sentados nun lugar alto, debaixo dunha carpa. Os Tabots chegan e colócanse en fila mirando cara a eles.




Comienza una ceremonia solemne de cánticos espirituales. Hasta que se hace de noche.

Comeza unha cerimonia solemne de cánticos espirituais. Ata que se fai de noite.



Los Tabots se reúnen en una pequeña carpa para descansar hasta el día siguiente. Hay una carpa abierta al lado donde otros sacerdotes rezan durante toda la noche. Los fieles se sitúan fuera y se tapan con mantas para dormir hasta el día siguiente. Me vuelvo a casa para descansar y volver mañana.

Os Tabots reúnense nunha pequena carpa para descansar ata o día seguinte. Hai unha carpa aberta á beira onde outros sacerdotes rezan durante toda a noite. Os fieis sitúanse fóra e tápanse con mantas para durmir ata o día seguinte. Vólvome a casa para descansar e volver mañá.

Al día siguiente, muy temprano por la mañana, los sacerdotes bendicen el agua y la rocían entre la gente. A manguerazos. Todo el mundo quiere ser tocado por el agua. El acto simboliza la renovación del vínculo sagrado del bautismo. Y comienza de nuevo la procesión del camino de vuelta a cada iglesia.
Hay danzas tribales a las que puedes sumarte para bailar y cantar.

Ao día seguinte, moi cedo pola mañá, os sacerdotes bendín a auga e rocíana entre a xente. A mangueirazos. Todo o mundo quere ser tocado pola auga. O acto simboliza a renovación do vínculo sacro do bautismo. E comeza de novo a procesión do camiño de volta a cada igrexa.

  
Y los coros comienzan de nuevo con sus rituales. Mágico.

E os coros comezan de novo cos seus rituais. Máxico.





La multitud se desata en júbilo. Grupos de chicos cantan y la gente los sigue. Hasta llegar de nuevo a la iglesia. Otros siguen a camiones en los que un cantante subido ameniza la procesión. Todas las canciones son alegres.

A multitude desátase en xúbilo. Grupos de mozos cantan e a xente ségueos. Ata chegar de novo á igrexa. Outros seguen a camións nos que un cantante subido ameniza a procesión. Todas as cancións son alegres.



Al acabar, la gente se va a comer y los bares se llenan de gente y todo el mundo bebe. Hombres y mujeres juntos.

Ao acabar, a xente vai comer e os bares énchense de xente e todo o mundo bebe. Homes e mulleres xuntos.


A nosotras  nos invitan en una casa a comer injera y doro para seguir de fiesta hasta la noche. Gente humilde y hospitalaria, orgullosa de su cultura y de compartirla.

A nós  convídannos nunha casa para comer injera e doro para seguir de festa ata a noite. Xente humilde e hospitalaria, orgullosa da súa cultura e de compartila.



Hasta el siguiente día en el que los Tabots ya están en los altares correspondientes y los fieles van a rezar. Y todo vuelve a la normalidad, hasta el año próximo.

Ata o seguinte día no que os Tabots xa están nos altares correspondentes e os fieis van rezar. E todo volve á normalidade, ata o ano próximo.




7 comentarios:

  1. Genial, Eugenia. El relato, las vivencias, la envidia que me provocas...
    Xenial, Uxía. O relato, as vivenzas, a envexa que provocas...

    ResponderEliminar
  2. Hola ¿Cómo está usted?
    Mi nombre es Emilio, soy un chico español y vivo en un pueblo cerca de Madrid. Soy una persona muy interesada en conocer cosas relativas a la cultura, el modo de vida de los habitantes de nuestro planeta, la fauna, la flora y los paisajes de todos los países del mundo etc., en resumen, soy un persona que disfruta viajando, aprendiendo y respetando la diversidad de la gente de todas partes del mundo.

    Me encanta viajar y conocer en persona todos los aspectos mencionados, pero, por desgracia ya que esto es muy caro y mi poder adquisitivo es bastante pequeño, se me ocurrió una manera de viajar con la imaginación por todos los rincones de nuestro planeta. Hace unos años empecé una colección de sellos ya que esta actividad me permite conocer de una forma original algunos aspectos como la fauna, la flora, los personajes, los monumentos etc. de todos los países. Como desgraciadamente, cada día resulta más difícil conseguir sellos, hace algún tiempo que he comenzado otra colección en la que mi meta sería conseguir al menos una carta de cada país y territorio con autonomía postal en el mundo. Este modesto objetivo es factible de alcanzar en la mayor parte de los países, pero por desgracia es imposible de lograr en otros distintos territorios por varias razones, ya sea porque son países en guerra, ya sea porque son los países con pobreza extrema o porque por algún motivo, su sistema postal no está funcionando adecuadamente.

    Por todo ello me gustaría pedirle un pequeño favor:

    ¿Sería usted tan amable de enviarme una carta por correo tradicional de Etiopía? Entiendo perfectamente que usted piense que su blog no es el lugar adecuado para pedir esto, e incluso, es muy probable que usted ignore mi carta, pero me gustaría llamar su atención sobre la dificultad que tengo para recibir una carta desde ese país, ya que yo no conozco a nadie ni a dónde escribir en Etiopia con el fin de aumentar mi colección. Una carta para mí es como un pequeño recuerdo, es como si hubiese visitado ese país con mi imaginación y al mismo tiempo, la llegada de las cartas desde un país es un signo de paz y normalidad y una forma original de promocionar un país en el mundo. Mi dirección postal es la siguiente:

    Emilio Fernández Esteban
    Calle Valencia, 39
    28903 Getafe (Madrid)
    España

    También me gustaría invitarle a visitar mi blog: www.cartasenmibuzon.blogspot.com allí, si usted lo desea puede echar un vistazo a mi colección y de esta manera comprender de una manera más gráfica porqué le hago esta petición.

    Por último, quisiera darle las gracias por la atención prestada a esta carta, y tanto si usted puede ayudarme o si no, le envío mis sinceros deseos de paz, salud y felicidad para usted, su familia y todos tus seres queridos.

    Atentamente

    Emilio Fernández

    ResponderEliminar
  3. Fabulosos os videos! Gustoume moito o das mulleres cantando, tivo que ser emocionante escoitalas en directo. En menuda te viches metida, que sorte!
    E vendo isto, fíxome pensar que tipo de tradicións terían aí antes de que chegara a igrexa asimilando todo o que puidera, non cres? O que está claro é que eran ben alegres!
    Espero que esteades pasando unhas boas vacacións estas semanas. Bico forte

    ResponderEliminar
  4. Pues estás muy propia vestida con el traje que te regalaron (si fuese aún más mala de lo que soy podría decir que pareces una figurita del belén, pero no lo voy a decir ;D). Las tradiciones de los etíopes nos resultan sorprendentes, me pregunto si ellos también fliparán cuando llegan a Europa y vean lo que hacemos aquí, tanto religioso como no. Tienes que ponerlos al día do Entroido, seguro que alucinan y les encanta.
    Bisous.

    ResponderEliminar
  5. Hola Eugenia:

    Sigo tu blog de vez en cuando. Das mucha envidia por todo lo que estás viendo. Todo muy interesante, y aunque hay cosas que siempre son mejorables, veo que estas disfrutando. Pero ¿trabajas algo? ;).
    Yo he estado en Ferrol y ahora en Viveiro.
    Un fuerte abrazo. Sigue contando.

    ResponderEliminar
  6. Que viva la Epifania, no se si he llegado al nivel de tu fervor y entusiasmo pero de verdad que me ha encantado esta fiesta, y eso que es religiosa!!!😜
    Por cierto nada que envidiar a las procesiones de semana santa.

    ResponderEliminar
  7. Ahora el comentario frivolo pero no por ello autentico y real....estas fantastica con el traje tradicional etiope....muy muy guapa

    ResponderEliminar